भारतीय संसदl सैनिकी स्कूल प्रवेश परीक्षा

 भारतीय संसद

• संसदीय शासन पद्धतीत संसद महत्त्वाची असते.
• भारतीय संसदेची निर्मिती संविधानाने केलेली आहे.
• संसदेत राष्ट्रपती लोकसभा राज्यसभा यांचा समावेश असतो.
• संसदेची राज्यसभा व लोकसभा अशी दोन सभागृह असतात.
• राज्यांना लोकसंख्येच्या प्रमाणात लोकसभेत जागा असतात.
• महाराष्ट्रातून 48 खासदार लोकसभेत जातात.
• भारतीय संसदेचे कनिष्ठ व प्रथम सभागृह.
• लोकसभेचे सदस्य जनतेकडून थेटपणे निवडले जातात.
• लोकसभेच्या निवडणुका दर पाच वर्षांनी होतात.
• लोकसभेची जास्तीत जास्त सदस्य संख्या 552 असते.
• अँग्लो इंडियन समाजास प्रतिनिधित्व न मिळाल्यास राष्ट्रपती दोन सदस्यांची नेमणूक करू शकतात.
• राज्यसभा हे संसदेचे वरिष्ठ व द्वितीय सभागृह असते.
• अप्रत्यक्षरीत्या निवडून येणारे सदस्य राज्यसभेत असतात.
• राज्यसभेतील एकूण सदस्य संख्या 250 पैकी 238 सदस्य घटक राज्य व केंद्रशासित प्रदेशातून निवडून येतात.
• 12 सदस्यांची नेमणूक राष्ट्रपती साहित्य विज्ञान कला क्रीडा इत्यादी क्षेत्रातून करतात.
• राज्यसभा कधीही विसर्जित होत नाही.
• दर 2 वर्षांनी सहा वर्षे कार्यकाळ पूर्ण करणारे दोन तृतीयांश सदस्य निवृत्त होतात.

संसदेची कार्य

• लोककल्याणासाठी नवीन कायद्याची निर्मिती करणे.
• कालबाह्य झालेले कायदे रद्द अथवा दुरुस्त करणे.
• पंतप्रधान व मंत्रिमंडळावर संसदेचे नियंत्रण असते.
• संविधानात दुरुस्ती संसदेत होते.

लोकसभा अध्यक्ष

• निवडणुका नंतरच्या पहिल्या बैठकीत सदस्य अध्यक्षांची निवड करतात.
• आणखी एका सदस्याची उपाध्यक्ष म्हणून निवड करतात.
• अध्यक्ष मी पक्षपातीपणे लोकसभेचे कामकाज चालवितात.

राज्यसभा सभापती

• राज्यसभेचे संपूर्ण कामकाज सभापतीच्या नियंत्रणाखाली चालते.
• भारताचे उपराष्ट्रपती राज्यसभेचे पदसिद्ध सभापती असतात.
• सभागृहात शिस्त राखणे सर्व सदस्यांना बोलण्याची संधी देणे हे कार्य करतात.
• लोकसभा व राज्यसभा सदस्यांना खासदार या नावाने ओळखले जाते
• कायद्यांच्या निर्मितीची जबाबदारी संसदेची असते
• लोकसभा सदस्य म्हणून निवडून येण्यासाठी वयाची 25 वर्ष पूर्ण केलेली असावी लागते
• राज्यसभेत सदस्य म्हणून निवडून येण्यासाठी वयाची 30 वर्ष पूर्ण केलेली असावी लागते
•  राष्ट्रपती पदासाठी तीस वर्षे वयाची अट असते

 राष्ट्रपती

संविधानातील तरतुदीनुसार राष्ट्रपती हे सर्वोच्च राष्ट्रप्रमुख असतात

राष्ट्रपती पद सन्मानाचे व प्रतिष्ठेचे मानले जाते

देशाचा राज्यकारभार राष्ट्रपतीच्या नावाने चालतो

प्रत्यक्ष व्यवहारात पंतप्रधान व मंत्रिमंडळ राज्यकारभार करते

राष्ट्रपती हे नामधारी संविधानात्मक प्रमुख आहेत